Projekt przepisów wdrażających ESG do polskiego prawa

Raportowanie o oddziaływaniu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny (ESG) jest dla części przedsiębiorstw znanym obowiązkiem, ponieważ dotychczas ujawniały one już informacje niefinansowe na podstawie dyrektywy 2014/95/UE (NFRD). Wejście w życie dyrektywy CSRD zwiększyło liczbę przedsiębiorstw objętych tym wymogiem, a standardy sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (ESRS) ujednoliciły zakres informacji, które przedsiębiorstwa mają obowiązek gromadzić i ujawniać. Sprawdź, jakie wyzwania stoją przed przedsiębiorcami, jakie mogą oni odnieść korzyści ze sporządzenia pozafinansowego raportu ESG oraz które przedsiębiorstwa obejmie nowy obowiązek.

O co chodzi z niefinansowym raportowaniem ESG?

Pozafinansowe raportowanie ESG jest procesem zbierania, analizy i publikacji danych dotyczących trzech obszarów zrównoważonego rozwoju:

• środowiskowego (E - environment);
• społecznego (S - social);
• zarządzania (G - governance).

Niefinansowy raport ESG dostarcza Twoim interesariuszom (inwestorom, klientom, pracownikom i organom regulacyjnym) kompleksowej oraz wiarygodnej informacji na temat działalności Twojego przedsiębiorstwa. Transparentne i spójne raportowanie pomaga przyciągać inwestorów, poprawiać wizerunek firmy, zwiększać efektywność operacyjną, a także wspierać innowacyjność.

Obejrzyj webinar "Raportowanie ESG w polskim prawie"!

Wyzwania związane z pozafinansowym raportowaniem ESG

Sporządzenie niefinansowego raportu ESG jest dużym wyzwaniem dla przedsiębiorstw, szczególnie dla tych, które dotychczas nie podlegały temu obowiązkowi. Wielu problemów przysparza zebranie odpowiednich danych dotyczących działań związanych z ochroną środowiska, społeczeństwem i zarządzaniem. Często trudno uzyskać te informacje lub są one rozproszone w różnych działach przedsiębiorstwa. Obecnie dostępne są jedynie pełne standardy pozafinansowego raportowania ESG, natomiast nie ma jeszcze standardów sektorowych, dlatego przedsiębiorcy mogą mieć trudności w ustaleniu, które metryki są najbardziej istotne dla ich branży i jak je zgłaszać. Szczególnie trudno będzie zebrać dane związane z dostawcami oraz partnerami biznesowymi, którzy z jakichś powodów nie chcą udostępnić informacji, np. przy obliczaniu śladu węglowego organizacji. Sporządzenie niefinansowego raportu ESG może być skomplikowane również ze względu na konieczność analizy różnorodnych danych, z różnych obszarów działalności przedsiębiorstwa oraz ich przekształcenie w zrozumiałą formę dla interesariuszy. Wdrożenie systemów monitorowania i raportowania ESG obciąży finansowo przedsiębiorstwa oraz wymusi zatrudnienie dodatkowych pracowników (specjalistów ds. ESG) czy przeszkolenie obecnych pracowników. Także samodzielne śledzenie zmieniających się przepisów prawnych oraz standardów dotyczących pozafinansowego raportowania ESG jest czasochłonne i kosztowne, a to może utrudnić przedsiębiorstwom przygotowanie raportu zgodnie z obowiązującymi wymogami.

Przed przedsiębiorcami stoi wiele przeszkód i wyzwań, ale warto zwrócić uwagę na liczne korzyści związane z niefinansowym raportowaniem ESG.

Korzyści związane z pozafinansowym raportowaniem ESG

Niefinansowe raportowanie ESG umożliwia przedsiębiorstwom ujawnienie ich aktywności w ww. obszarach. Taka przejrzystość działań przyczyni się do budowy zaufania wśród inwestorów, klientów, pracowników i lokalnej społeczności. Analiza działalności przedsiębiorstwa pod kątem ESG pozwala zidentyfikować potencjalne zagrożenia dla jego funkcjonowania, takie jak zmiany prawa, problemy środowiskowe lub społeczne. W procesie sporządzania pozafinansowego raportu ESG przedsiębiorstwa mogą poznać to ryzyko i świadomie nim zarządzić, by zminimalizować ewentualne negatywne skutki. Przedsiębiorstwa skutecznie zarządzające zagadnieniami ESG są atrakcyjniejsze dla inwestorów i mogą osiągać lepsze wyniki finansowe. Aspekty zrównoważonego rozwoju są coraz częściej brane pod uwagę przez inwestorów przy podejmowaniu decyzji, a przez instytucje finansowe przy udzielaniu pożyczek. Niefinansowe raportowanie ESG usprawnia komunikację z różnymi grupami interesariuszy, takimi jak pracownicy, dostawcy, społeczność lokalna i organy regulacyjne. Natomiast dobre relacje z interesariuszami przyczyniają się do stabilności oraz długoterminowego sukcesu przedsiębiorstwa.

Poprzez pozafinansowe raportowanie ESG przedsiębiorstwa mogą aktywnie przyczyniać się do:

• ochrony środowiska;
• promowania równości społecznej;
• etycznego zarządzania.

Wspieranie zrównoważonego rozwoju jest ważne dla przyszłych pokoleń i stanowi część odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw.

Odpowiedzialność za zgodność z przepisami sprawozdawczości ESG

Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw, za zapewnienie zgodności sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju z wymaganiami będą odpowiadali kierownicy jednostek i członkowie organów nadzorczych. W przypadku grup kapitałowych jednostki dominującej z państwa trzeciego czy jednostek samodzielnych z państwa trzeciego, odpowiedzialność ta spocznie na kierownikach oddziałów i jednostek zależnych.

Kogo obejmie obowiązek niefinansowej sprawozdawczości ESG?

Obowiązki związane z pozafinansowym raportowaniem ESG wynikające z dyrektywy CSRD będą wchodzić w życie etapami, zgodnie z poniższym harmonogramem:

• obowiązek złożenia raportu w 2025 r. (dane za 2024 r.) - podmioty dotychczas podlegające pod obowiązek raportowania na mocy dyrektywy NFRD, czyli duże jednostki zainteresowania publicznego bądź jednostki dominujące dużych grup zatrudniające ponad 500 pracowników oraz spełniające 1 z kryteriów: obrót netto ponad 170 mln zł i/lub suma aktywów ponad 85 mln zł;
• obowiązek złożenia raportu w 2026 r. (dane za 2025 r.) - duże podmioty (notowane bądź nie) czy jednostki dominujące dużych grup, spełniające 2 z kryteriów: zatrudnianie ponad 250 pracowników, obrót netto ponad 220 mln zł i/lub suma aktywów ponad 110 mln zł;
• obowiązek złożenia raportu w 2027 r. (dane za 2026 r.) - małe i średnie podmioty notowane na rynku regulowanym Unii Europejskiej (UE), spełniające 2 z kryteriów: zatrudnianie ponad 10 pracowników i nie więcej niż 250, obrót netto nieprzekraczający 220 mln zł, suma aktywów nieprzekraczająca 110 mln zł (możliwość przesunięcia obowiązku do 2028 r.);
• obowiązek złożenia raportu w 2029 r. (dane za 2028 r.) - niektóre podmioty spoza Unii Europejskiej (pośrednio), uzyskujące obrót netto w UE ponad 150 mln EUR oraz posiadające oddział w UE o obrocie netto przekraczającym 40 mln EUR czy unijną spółkę zależną podlegającą pod dyrektywę CSRD.

Obowiązek przygotowania sprawozdawczości ESG obejmie jednostki dominujące dużej grupy, które dotychczas przedstawiały tzw. oświadczenie na temat informacji niefinansowych na podstawie przepisów wynikających z dyrektywy NFRD. Obowiązek ten obejmie dodatkowo jednostki małe i średnie, które są emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynkach regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz jednostki duże. Będą one miały obowiązek publikować w swoim sprawozdaniu z działalności informacje na temat kluczowych aktywów niematerialnych. Kluczowe zasoby niematerialne to te zasoby, które nie posiadają fizycznej postaci i które są fundamentalne dla modelu biznesowego jednostki oraz stanowią źródło generowania wartości dla niej.

Przykładem kluczowych aktywów niematerialnych mogą być informacje na temat:

• umiejętności pracowników, ich kompetencji, doświadczenia i lojalności wobec jednostki oraz motywacji do ulepszania procesów, towarów i usług;
• jakości stosunków między jednostką a jej zainteresowanymi stronami, w tym klientami, dostawcami oraz społecznościami.

Dodatkowo te podmioty będą zobowiązane wyjaśnić, jak model biznesowy jednostki jest związany z tymi kluczowymi zasobami niematerialnymi oraz w jaki sposób stanowią one podstawę do tworzenia wartości.

Pozafinansowe raportowanie ESG jest zagadaniem stosunkowo nowym, ale coraz bardziej istotnym dla wielu przedsiębiorstw, szczególnie w obliczu nowych regulacji prawnych, takich jak dyrektywa CSRD i standardy ESRS. Choć proces ten wiąże się z wieloma wyzwaniami, w tym z koniecznością zbierania i analizowania danych, wdrażania systemów monitorowania oraz zatrudniania specjalistów, przynosi również znaczące korzyści. Przejrzystość i spójność niefinansowego raportowania ESG mogą poprawić reputację firmy, przyciągnąć inwestorów oraz klientów, a także zwiększyć efektywność operacyjną. Co więcej, odpowiednie zarządzanie zagadnieniami ESG może pomóc przedsiębiorstwom zidentyfikować i zarządzać ww. potencjalnymi zagrożeniami dla ich funkcjonowania oraz promować innowacyjność.

Wprowadzenie transparentnych praktyk pozafinansowego raportowania ESG nie tylko spełnia obowiązkowe wymogi prawne, ale może również przyczynić się do długoterminowego sukcesu i trwałości przedsiębiorstwa. Dostosowanie się do nowych przepisów oraz wymogów niefinansowego raportowania ESG jest krokiem w stronę bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego biznesu, który przynosi korzyści nie tylko firmom, ale także ich interesariuszom oraz całemu społeczeństwu.

Pomimo wielu wyzwań jakie stoją przed przedsiębiorcami, szczególnie tymi, którzy do tej pory nie raportowali pozafinansowej sprawozdawczości ESG, warto dobrze przygotować się do wypełnienia tego obowiązku.

Zobacz również: