Pełna i uproszczona sprawozdawczość ESG

Przepisy dotyczące sprawozdawczości o oddziaływaniu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny (ESG) dla różnych rodzajów przedsiębiorstw są przewidziane w projekcie ustawy wdrażającej do polskiego prawa wymogi dyrektywy CSRD.

Pełna sprawozdawczość ESG

Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw, w wyodrębnionej części sprawozdania z działalności informacje na temat zrównoważonego rozwoju będą musiały zawrzeć:

• małe i średnie jednostki (MŚP), które emitują papiery wartościowe notowane na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz duże jednostki (sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju czy sprawozdawczość ESG);
• duże jednostki dominujące w ramach większych grup kapitałowych (sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej lub sprawozdawczość ESG grupy kapitałowej).

Jednostki te będą przygotowywać swoje raporty zgodnie z formatem określonym w rozporządzeniu 2018/815, a także będą znakowały raportowane informacje zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu 2020/852.

Sprawozdania dotyczące zrównoważonego rozwoju będą musiały obejmować:

• krótki opis modelu biznesowego oraz strategii biznesowej jednostki;
• przedstawienie celów związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju, w tym ewentualnych celów bezwzględnych redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. i 2050 r., wraz z raportem o postępach jednostki w ich osiąganiu oraz deklaracją, czy te cele oparte są na dowodach naukowych;
• określenie roli zarządu jednostki oraz członków rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego, ich eksperckiej wiedzy i umiejętności w zakresie kwestii zrównoważonego rozwoju oraz dostępu do takiej wiedzy;
• wskazanie roli oraz kompetencji kadry zarządzającej w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju;
• opis polityk jednostki dotyczących kwestii zrównoważonego rozwoju;
• informacje na temat systemów zachęt dla zarządu jednostki oraz członków organu nadzorującego, związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju;
• opis procesu należytej staranności, wdrożonego przez jednostkę w zakresie kwestii zrównoważonego rozwoju, wraz z głównymi negatywnymi skutkami działalności oraz zaplanowanymi działaniami mającymi na celu ich uniknięcie, łagodzenie czy eliminację;
• identyfikację głównych czynników ryzyka związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju dla jednostki;
• prezentację wskaźników odnoszących się do powyższych informacji.

W odpowiednich przypadkach raporty zrównoważonego rozwoju będą musiały dodatkowo obejmować:

• informacje na temat wewnętrznych operacji jednostki lub grupy kapitałowej oraz jej łańcucha wartości, w tym szczegóły dotyczące produktów i usług, relacji biznesowych oraz łańcucha dostaw;
• powiązania z innymi informacjami zawartymi w raporcie z działalności, a także dodatkowe wyjaśnienia dotyczące tych danych.

Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju będzie sporządzana zgodnie ze standardami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (ESRS). Informacje będą prezentowane w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.

W uzasadnionych przypadkach jednostka będzie mogła pominąć pewne informacje, których ujawnienie byłoby istotnie szkodliwe dla jej funkcjonowania. Pod warunkiem, że nie wpłynie to na obiektywną ocenę rozwoju, wyników i sytuacji jednostki oraz jej wpływu na kwestie zrównoważonego rozwoju.

Kierownik jednostki będzie zobowiązany do informowania i omawiania istotnych dla pracowników informacji zawartych w sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, a także sposobów ich uzyskania i weryfikacji. Opinia przedstawicieli pracowników będzie musiała być przekazana członkom rady nadzorczej czy innemu organowi nadzorującemu jednostkę. Sposób organizacji tego procesu zależy od decyzji jednostki.

W sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej będzie trzeba dodatkowo zawrzeć odpowiednie wyjaśnienie różnic między czynnikami ryzyka dla grupy kapitałowej a czynnikami ryzyka dla jednostki lub jednostek zależnych, a także wpływ danej jednostki czy jednostek zależnych. Ponadto, jednostka dominująca będzie musiała wskazać, które jednostki zależne skorzystały ze zwolnienia z obowiązku sporządzenia pozafinansowej sprawozdawczości ESG.

Obejrzyj webinar "Raportowanie ESG w polskim prawie" !

Uproszczona sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju

Projektowane przepisy przewidują, że wybrane jednostki będą mogły sporządzić uproszczone sprawozdanie ESG, zamiast wyżej opisanej pełnej sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.

Z możliwości sporządzenia uproszczonego sprawozdania ESG będą mogły skorzystać:

• małe i średnie jednostki, które są emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych EOG;
• małe i niezłożone instytucje spełniające wymogi określone w rozporządzeniu 575/2013;
• wewnętrzne zakłady ubezpieczeń oraz wewnętrzne zakłady reasekuracji.

Uproszczona dokumentacja zrównoważonego rozwoju będzie musiała zawierać:

• krótki opis modelu biznesowego oraz strategii biznesowej jednostki;
• opis polityk jednostki dotyczących kwestii zrównoważonego rozwoju;
• najważniejsze rzeczywiste lub potencjalne negatywne dla zrównoważonego rozwoju skutki funkcjonowania jednostki, wraz z działaniami podjętymi w celu ich identyfikacji, monitorowania, zapobiegania, łagodzenia czy eliminacji;
• główne ryzyka związane z zrównoważonym rozwojem oraz sposób ich zarządzania przez jednostkę;
• kluczowe wskaźniki odnoszące się do powyższych informacji.

Zgodnie z dyrektywą 2013/34/UE, uproszczona dokumentacja zrównoważonego rozwoju będzie musiała być zgodna ze standardami ESRS dla MŚP.

Do jednostek sporządzających: sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju, uproszczoną sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju czy sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej, nie będą stosowane przepisy dotyczące obowiązku przedstawiania kluczowych wskaźników finansowych i niefinansowych efektywności oraz informacje dotyczące kwestii pracowniczych i środowiskowych. Uznaje się, że te wymogi zostaną spełnione w ramach ww. pozafinansowej sprawozdawczości ESG.

Terminy obowiązywania przepisów ws. sprawozdań zrównoważonego rozwoju

Przepisy dotyczące sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju będą miały zastosowanie po raz pierwszy za rok obrotowy rozpoczynający się:

1. Po 31 grudnia 2023 r. - w przypadku największych jednostek oraz dominujących jednostek z dużych grup^*, które obecnie składają tzw. oświadczenie o informacjach niefinansowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami wynikającymi z dyrektywy 2014/95/UE.
2. Po 31 grudnia 2024 r. - w przypadku jednostek dużych oraz jednostek dominujących dużej grupy, innych niż określone w pkt 1, a także Banku Gospodarstwa Krajowego.
3. Po 31 grudnia 2025 r. - w przypadku:
   • jednostek średnich i małych będących emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
   • małych i niezłożonych instytucji określonych w rozporządzeniu 575/2013, pod warunkiem, że są jednostką małą lub średnią będącą emitentem papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych EOG, lub jednostką dużą;
   • wewnętrznych zakładów ubezpieczeń oraz wewnętrznych zakładów reasekuracji, w rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, pod warunkiem, że są jednostką małą czy średnią będącą emitentem papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, czy jednostką dużą.
4. Po 31 grudnia 2027 r. - w przypadku jednostek zależnych lub oddziałów jednostki dominującej najwyższego szczebla z państwa trzeciego czy jednostki samodzielnej z państwa trzeciego.

^*Dla jednostek obecnie przedstawiających tzw. oświadczenie na temat informacji niefinansowych lub oświadczenie grupy kapitałowej nt. informacji niefinansowych przewidziano płynne przejście z raportowania pozafinansowego do raportowania zrównoważonego rozwoju. Za rok obrotowy rozpoczynający się przed 1 stycznia 2024 r. jednostki te będą sporządzać oświadczenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami (art. 49b i art. 55 ust. 2b-2e ustawy o rachunkowości). Natomiast za rok obrotowy rozpoczynający się po 1 stycznia 2024 r. jednostki te będą sporządzać sprawozdania zrównoważonego rozwoju zgodnie z nowymi przepisami, określonymi w rozdziale 6c ustawy o rachunkowości.

Przejściowe zwolnienia z obowiązku niefinansowej sprawozdawczości ESG

Małe i średnie przedsiębiorstwa będą mogły nie sporządzać pozafinansowej sprawozdawczości ESG za lata obrotowe rozpoczynające się przed dniem 1 stycznia 2028 r. (czyli za 2026 r. i 2027 r.). Jeśli skorzystają z tej możliwości, będą musiały w raporcie z działalności wyjaśnić powody rezygnacji z niefinansowego raportowania ESG. Wyłączenie to dotyczy również małych i niezłożonych instytucji finansowych, a także wewnętrznych zakładów ubezpieczeń oraz wewnętrznych zakładów reasekuracji, o ile spełniają one kryteria MŚP i jednocześnie są emitentami papierów wartościowych dopuszczonymi do obrotu na jednym z rynków regulowanych EOG.

W pierwszych trzech latach obrotowych po wprowadzeniu obowiązku sporządzania sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju dla poszczególnych podmiotów będzie istniała możliwość zwolnienia z przedstawiania informacji dotyczących łańcucha wartości, jeśli nie są one dostępne. W takiej sytuacji wymagane jest przedstawienie dowodów i uzasadnienia.

Jednostka zależna, która musi sporządzać własne sprawozdanie zrównoważonego rozwoju, może być zwolniona z tego obowiązku, jeśli ona i wszystkie jej jednostki zależne są objęte sprawozdawczością zrównoważonego rozwoju grupy, sporządzoną przez dominującą jednostkę z państwa trzeciego. Jednakże, jeśli taka sprawozdawczość grupy nie jest dostępna, jednostka zależna nie może skorzystać z opcji zwolnienia. Istnieje również rozwiązanie przejściowe do roku obrotowego kończącego się najpóźniej 6 stycznia 2030 r. Umożliwia ono jednej z unijnych jednostek zależnych od jednostki dominującej z państwa trzeciego sporządzenie "zastępczej" sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej obejmującej jedynie jednostki zależne z siedzibą w Europejskim Obszarze Gospodarczym. W takiej sytuacji unijne jednostki zależne będą mogły zrezygnować ze sporządzania własnego sprawozdania zrównoważonego rozwoju.

Obowiązki dotyczące pozafinansowej sprawozdawczości ESG uzależnione są od kategorii oraz wielkości przedsiębiorstwa. Największe podmioty będą musiały sprawozdawać pełne informacje dotyczące ESG, podczas gdy te mniejsze będą mogły stosować sprawozdawczość uproszczoną. Ponadto w pierwszych latach obowiązywania niefinansowej sprawozdawczości ESG przewidziano zwolnienia z raportowania dla mniejszych podmiotów. Niemniej jednak warto zainteresować się pozafinansowym raportowaniem ESG i poszerzać wiedzę na ten temat, bo dane te mogą być wymagane od innych przedsiębiorstw z łańcucha dostaw.

Zobacz również: