Atestacja sprawozdawczości ESG

W ustawie implementującej dyrektywę CSRD do polskiego prawa wprowadzono obowiązek atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju przez biegłego rewidenta. Ustawa ta określa przypadki, w których umowa o atestację może być rozwiązana, a także kary dla biegłych rewidentów oraz jednostek poddających atestacji sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju.

Czym jest atestacja?

Zgodnie ustawą o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 1863), atestacja to usługa atestacyjna w zakresie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju i sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej. Za wybór firmy audytorskiej, która będzie atestować sprawozdawczość o oddziaływaniu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny (ESG), odpowiada organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa czy inne wiążące jednostkę przepisy prawne stanowią inaczej. Podobnie jak w przypadku umów o badanie sprawozdania finansowego, kierownik jednostki nie może dokonywać takiego wyboru. Zabronione będzie stosowanie wszelkich klauzul umownych, które mogłyby ograniczać możliwość wyboru firmy audytorskiej do określonych kategorii lub wykazów firm audytorskich.

Umowę o atestację sprawozdawczości ESG z firmą audytorską zawrze kierownik jednostki. Koszty przeprowadzenia atestacji poniesie jednostka, której sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju będzie podlegać atestacji.

Rozwiązanie umowy o atestację sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju

Rozwiązanie umowy o atestację sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju będzie możliwe wyłącznie w przypadku wystąpienia uzasadnionych podstaw, takich jak:

• wystąpienie zdarzeń uniemożliwiających spełnienie wymagań określonych w:
  • przepisach prawa dotyczących przeprowadzenia odpowiednio badania lub atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju,
  • zasadach etyki zawodowej,
  • przepisach prawa dotyczących niezależności,
  • krajowych standardach wykonywania zawodu;
• niedotrzymanie warunków umowy innych niż skutkujące możliwością wyrażenia opinii z zastrzeżeniami, opinii negatywnej czy odmowy wyrażenia opinii;
• przekształcenia, zmiany właścicielskie, zmiany organizacyjne uzasadniające zmianę firmy audytorskiej lub nieprzeprowadzenie odpowiednio badania czy atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.

Różnice w interpretacji standardów badania, standardów sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju lub standardów atestacji nie mogą stanowić uzasadnionej podstawy do rozwiązania umowy o atestację.

W sytuacji rozwiązania umowy o atestację sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju zarówno kierownik jednostki, jak i firma audytorska będą zobowiązani do natychmiastowego powiadomienia o tym fakcie Polską Agencję Nadzoru Audytowego, a w przypadku jednostek również Komisję Nadzoru Finansowego. Powinno temu towarzyszyć odpowiednie wyjaśnienie przyczyn rozwiązania umowy o atestację sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.

Przekazanie i publikacja sprawozdań

Kierownik jednostki w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego jest zobowiązany do:

• złożenia w odpowiednim rejestrze sądowym sprawozdania z atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju,
• publikacji sprawozdania z działalności na stronie internetowej jednostki.

Jeśli sprawozdanie finansowe nie zostanie zatwierdzone w ustawowym terminie, raport z działalności musi być opublikowany na stronie internetowej jednostki w ciągu 15 dni po upływie tego terminu, a także w ciągu 15 dni od jego zatwierdzenia.

Kary przewidziane w projekcie ustawy

Biegły rewident, który wystawia opinię niezgodną ze stanem faktycznym w sprawie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, podlega grzywnie czy karze pozbawienia wolności do dwóch lat, albo obu tym karom łącznie.

Ponadto, karze grzywny lub karze ograniczenia wolności podlega osoba, która:

• nie podda sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju atestacji przez biegłego rewidenta posiadającego stosowne uprawnienia;
• nie złoży w odpowiednim rejestrze sądowym:
  • sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju,
  • sprawozdania z atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju,
  • oświadczeń dotyczących sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju;
• nie umieści na stronie internetowej jednostki raportu z działalności;
• rozwiąże umowę o atestację sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju bez uzasadnionej podstawy lub nie poinformuje o rozwiązaniu umowy Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego, a w odpowiednich przypadkach również Komisji Nadzoru Finansowego;
• stosuje klauzule umowne ograniczające możliwość wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.

Na podstawie dyrektywy 2014/95/UE, część przedsiębiorstw od kilku lat, w ramach sprawozdania finansowego, przedstawia dodatkowe oświadczenie na temat informacji niefinansowych, dotyczące kwestii zrównoważonego rozwoju. Jednak obecne przepisy prawne wprowadzają znacznie więcej wymagań w zakresie przygotowania sprawozdania ESG, m.in. wprowadzają wymóg stosowania konkretnych standardów oraz poddawania raportu atestacji przez biegłego rewidenta

Nagranie webinaru: Raportowanie ESG w polskim prawie

Zachęcamy do obejrzenia nagrania webinaru o raportowaniu zrównoważonego rozwoju zgodnie z polskimi przepisami.

Zobacz nagranie