Kontrole w gospodarce wodno-ściekowej – co warto wiedzieć?

W 2023 r. Inspekcja Ochrony Środowiska (IOŚ) przeprowadziła szereg kontroli. Miały one na celu sprawdzenie, czy podmioty pobierające wodę powierzchniową i podziemną spełniają warunki określone w przyznanych decyzjach środowiskowych. Był to jeden z priorytetów działalności kontrolnej IOŚ, mający na celu poprawę jakość wód oraz zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi.

Czym są usługi wodne i kogo dotyczą?

Zgodnie z ustawą – Prawo wodne, usługi wodne obejmują udostępnianie wód dla gospodarstw domowych, podmiotów publicznych oraz przedsiębiorstw, w zakresie wykraczającym poza powszechne, zwykłe i szczególne korzystanie z wód. Pobieranie wód powierzchniowych lub podziemnych w ramach usługi wodnej wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego czy zintegrowanego.

Umów darmową prezentację aplikacji Zarządzanie gospodarką wodno-ściekową!

Zakres kontroli Inspekcji Ochrony Środowiska

Zgodnie z przepisami ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska i ustawy – Prawo wodne, IOŚ kontroluje przestrzeganie warunków określonych w pozwoleniach wodnoprawnych, w szczególności ilości pobieranej wody oraz wprowadzania ścieków do wód lub ziemi. Kontrole IOŚ mają na celu ocenę, czy przedsiębiorstwa działają zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz przyznanymi decyzjami środowiskowymi.

Priorytety IOŚ na lata 2021-2025

W dokumencie "Ogólne kierunki działania Inspekcji Ochrony Środowiska w latach 2021-2025" jednym z kluczowych celów jest poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych oraz odpowiednie zarządzanie zasobami wodnymi. Dlatego w ramach działań kontrolnych na 2023 r. organy kontrolne sprawdziły działalność podmiotów korzystających z wód, które posiadają odpowiednie pozwolenia środowiskowe.

Cel i zakres kontroli przeprowadzonych w 2023 r.

Działania kontrolne przeprowadzone w 2023 r. miały na celu głównie sprawdzenie, czy podmioty pobierające wodę spełniają warunki dotyczące ilości pobieranej wody określone w przyznanych decyzjach środowiskowych.

Kontrole te objęły:

• 210 jednostek realizujących zadania własne gmin w zakresie zaopatrzenia w wodę,
• 27 zakładów przemysłowych,
• 18 innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Podczas działań kontrolnych sprawdzane było, czy podmioty mają uregulowany stan formalnoprawny w zakresie pobierania wody. Weryfikacji podlegało także to, czy przedsiębiorstwa prowadzą pomiary ilości pobieranej wody i czy wywiązują się z nałożonych na nie obowiązków, takich jak pomiary wydajności studni oraz poziomu zwierciadła wody.

Ocena spełnienia warunków pozwoleń wodnoprawnych

Inspekcja Ochrony Środowiska oceniła spełnienie przez podmioty warunków określonych w posiadanych pozwoleniach wodnoprawnych i zintegrowanych, w podziale na województwa oraz w kontekście przestrzegania dopuszczalnej średniej dobowej i rocznej ilości pobranej wody w latach 2020-2022. Celem oceny było sprawdzenie, czy pobierana ilość wody jest zgodna z limitami zapisanymi w przyznanych decyzjach środowiskowych.

Dlaczego kontrole są ważne?

Działania kontrolne mają kluczowe znaczenie dla ochrony zasobów wodnych w Polsce. Przestrzeganie warunków określonych w pozwoleniach wodnoprawnych jest nie tylko obowiązkiem prawnym. Jest również elementem odpowiedzialnego zarządzania środowiskiem, które ma bezpośredni wpływ na jakość życia oraz ochronę zasobów wodnych dla przyszłych pokoleń.

Wnioski z kontroli oraz plany na przyszłość

W wyniku działań kontrolnych okazało się, że w wielu przypadkach dochodziło do przekroczeń dopuszczalnych ilości pobieranej wody w każdym roku objętym analizą (2020-2022). To pokazuje, że prowadzony będzie intensywny nadzór nad podmiotami korzystającymi z wód powierzchniowych i podziemnych na podstawie przyznanych decyzji środowiskowych.

Potrzeba wzmożonej kontroli oraz egzekwowania przepisów

W związku z wykrytymi nieprawidłowościami IOŚ oraz Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) planują dalsze wzmożone działania kontrolne podmiotów pobierających wodę, a także skuteczniejsze egzekwowanie przepisów. Istotne jest, aby przedsiębiorstwa przestrzegały obowiązków wynikających z art. 304 ustawy – Prawo wodne, w tym terminowego i rzetelnego raportowania wyników pomiarów ilości pobieranej wody. W razie stwierdzenia naruszeń, organy mają prawo stosować sankcje określone w art. 477 ustawy – Prawo wodne.

Te działania mają zapewnić, że przedsiębiorstwa będą przestrzegać warunków posiadanych pozwoleń wodnoprawnych i zintegrowanych. Podejmowane środki pokontrolne mają zmobilizować przedsiębiorstwa do bardziej odpowiedzialnego zarządzania zasobami wodnymi oraz przestrzegania ustalonych norm.

Regularny przegląd i aktualizacja pozwoleń wodnoprawnych

Systematyczny przegląd pozwoleń wodnoprawnych przez organy kontrolne będzie obejmował:

• weryfikację dopuszczalnych ilości pobieranej wody, w kontekście aktualnej dostępności zasobów wodnych, szczególnie w świetle stwierdzanych przekroczeń,
• aktualizację celów poboru wody oraz dostosowanie ich do obowiązujących przepisów.

Zmieniające się warunki klimatyczne oraz możliwe wahania dostępu do zasobów wodnych sprawiają, że takie działania są niezbędne, zwłaszcza że obowiązujące pozwolenia wodnoprawne mogą być wydawane nawet na 30 lat.

Naruszenia innych warunków pozwoleń wodnoprawnych

Kontrole wykazały również liczne przypadki naruszania innych, poza ilością pobieranej wody, warunków posiadanych pozwoleń wodnoprawnych. Dlatego PGW WP będą nie tylko przeprowadzały kontrole, ale także podejmowały odpowiednie działania pokontrolne, zgodnie ze swoimi uprawnieniami. Uprawnienia Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie są szersze niż uprawnienia Inspekcja Ochrony Środowiska.

Działania pokontrolne oraz ich znaczenie

Celem działań pokontrolnych, takich jak wydawanie zaleceń pokontrolnych, jest przypomnienie podmiotom o obowiązku przestrzegania warunków określonych w posiadanych pozwoleniach wodnoprawnych i zintegrowanych. Dzięki informacjom przekazywanym przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska do PGW WP, organy te mają pełniejszą wiedzę o podmiotach działających bez wymaganych pozwoleń lub naruszających warunki ich posiadania. To umożliwia im skuteczniej egzekwować przepisy.

Sankcje jako narzędzie mobilizacji przestrzegania warunków pozwoleń

Wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, nakładając podwyższone opłaty, skutecznie motywują podmioty do przestrzegania warunków posiadanych pozwoleń wodnoprawnych i zintegrowanych. Podmioty, które pobierają wodę w ilościach przekraczających dopuszczalne normy, są zmuszone do dostosowania swoich działań oraz zmniejszenia poboru do poziomu rzeczywistych potrzeb.

Prowadzone kontrole oraz działania pokontrolne są kluczowym elementem zapewnienia, że zasoby wodne są wykorzystywane w sposób zrównoważony i zgodny z przepisami. Wzmocnienie nadzoru i egzekwowanie prawa przyczyni się do lepszego zarządzania zasobami wodnymi oraz ochrony środowiska.

Jak ustrzec się przekroczeń dopuszczalnych ilości pobieranej wody?

Możesz to robić na własną rękę, różnymi metodami. Tylko czy stosowane przez Ciebie metody są skuteczne? Czy jednak masz pewne trudności oraz obawy przed kontrolą Twojego przedsiębiorstwa?

Chcąc prowadzić gospodarkę wodno-ściekową w sposób zautomatyzowany i wygodny możesz skorzystać z aplikacji Zarządzanie gospodarką wodno-ściekową. Pracując z tą aplikacją możesz monitorować na bieżąco ilość pobranej wody oraz zrzucanych ścieków, a także ładunki zanieczyszczeń w zrzucanych ściekach, w odniesieniu do limitów zapisanych w przyznanych decyzjach środowiskowych.