Ślad węglowy w ujęciu strategicznym – związek biznesu z klimatem

W procesie zmian, powodowanych globalną mobilizacją do ochrony przed zmianami klimatu, tylko sprawni menedżerowie są w stanie budować lub zwiększać swoją przewagę konkurencyjną. Kto nie orientuje się, dokąd zmierza obecna polityka klimatyczna, nie podejmuje działań oraz inicjatyw w tym zakresie, może wiele stracić.

Korelacja biznesu z klimatem

Przedsiębiorstwa wpływają na klimat w różnoraki sposób, w zależności od sektora, wielkości produkcji, stosowanych procesów i technologii, jak również działań czy inicjatyw mających na celu minimalizowanie swojego wpływu na środowisko. Przykładowy, negatywny wpływ przedsiębiorstw na klimat:

• emisja gazów cieplarnianych (GHG) związana bezpośrednio z jego działalnością;
• zakup energii produkowanej z paliw kopalnych;
• wykorzystywanie surowców, których pozyskanie jest bardzo energochłonne i/lub wiąże się ze zmianą sposobu użytkowania gruntów.

Z drugiej strony zmiany klimatu mogą także mieć wpływ na przedsiębiorstwo w związku z transformacją gospodarki w kierunku niskoemisyjnej i odpornej na zmiany klimatu. Adaptacja do nowych warunków wynikających z prowadzonej przez Unię Europejską (UE) polityki klimatycznej, określana jako ryzyko związane z polityką, wymaga często zmiany swojego modelu biznesowego i znaczących inwestycji. Nie ma bowiem innego sposobu na spełnienie wysokich wymagań związanych z dekarbonizacją czy efektywnością energetyczną, przy jednoczesnym utrzymaniu konkurencyjności, jak inwestycje w nowe procesy, technologie i współpraca z partnerami odpowiedzialnymi społecznie w pełnym tego słowa znaczeniu.

Kolejnym aspektem są rosnące ceny uprawnień do emisji dwutlenku węgla, przekładające się istotnie na koszt energii z paliw kopalnych i koszty związane z zakupem uprawnień, co z czysto biznesowego punktu widzenia wymusza poszukiwanie alternatyw w postaci tańszej energii (np. pochodzącej z odnawialnych źródeł energii) lub rozwiązań efektywnościowych.

Ceny uprawnień do emisji dwutlenku węgla w latach 2009-2019

W obecnych czasach równie istotne są ryzyko rynkowe i utrata reputacji, które mogą wpłynąć na przekierowanie zainteresowania klientów oraz partnerów biznesowych na produkty i usługi konkurencji, które w mniejszym stopniu wpływają negatywnie na zmiany klimatu. Coraz częściej decyzje biznesowe i konsumenckie są podejmowane z uwzględnieniem tego kryterium z uwagi na rosnącą świadomość wszystkich uczestników rynku.

Mając na uwadze powyższe, przedsiębiorstwa coraz chętniej analizują i ujawniają informacje o swoim wpływie na klimat. Trend ten ma swoje odzwierciedlenie np. w ilości raportów, których w ramach programu zmian klimatu realizowanego przez CDP (dawniej Carbon Disclosure Project) było 6937 w 2018 r. (wzrost o 11% w stosunku do 2017 r. i o 320% w stosunku do 2008 r.). Wśród znanych marek i koncernów zagranicznych są to działania na stałe wpisane w ich strategię.

Obok ryzyka związanego z transformacją, Komisja Europejska (KE) wskazuje na ryzyko negatywnego wpływu fizycznego na wszystkich uczestników rynku, niezależnie od tego, czy ich oddziaływanie jest neutralne, czy negatywne. W 2017 r. klęski żywiołowe spowodowały rekordowe straty ekonomiczne w wysokości 283 mld EUR i do 2100 r. mogą dotknąć nawet 2/3 ludności w Europie, w porównaniu z obecnymi 5%. Zdarzenia incydentalne w postaci burz, powodzi, pożarów lub fal upałów mogą zakłócić łańcuchy wartości, co będzie miało duży wpływ na biznes.

Ślad węglowy globalnych organizacji

Światowi giganci, tacy jak IKEA, Unilever, BASF czy Siemens, wysoko podnoszą poprzeczkę ponad, powszechnie uważane za ambitne lub wręcz nieosiągalne, cele ogłaszane przez UE. Przykładowo, firma Unilever zadeklarowała, że do 2020 r. wyeliminuje ze swojego miksu energetycznego węgiel, a do 2030 r. będzie w 100% korzystała we wszystkich swoich operacjach z energii odnawialnej. Co więcej, zadeklarowała również, że będzie wytwarzała w 2030 r. więcej energii odnawialnej, niż zużywa, dzięki czemu nadwyżkę będzie udostępniała dla rynków i społeczności, w których działa. Firmy Siemens i BASF przyjęły zobowiązanie neutralności węglowej w perspektywie do 2030 r., a IKEA zadeklarowała ograniczenie, w tej perspektywie czasowej, emisji GHG o 80% w stosunku do 2016 r.

Powyższe organizacje analizują swój ślad węglowy w całym łańcuchu wartości – od pozyskiwania surowców, produkcji, transportu, po używane produkty aż do końca ich życia. Poszukują w ten sposób nowych możliwości budowania przewagi konkurencyjnej. Swoje działania prowadzą transparentnie, informując o wyznaczanych celach, podejmowanych działaniach i uzyskiwanych efektach. Skutecznie i z determinacją wprowadzają nowe wymagania dla swoich dostawców oraz zmiany w swoich modelach biznesowych. Wydawałoby się, że nie ma nic prostszego, że właściwie każdy biznes tak powinien być prowadzony. Jednak, czy wszystkie państwa, regiony, miasta, przedsiębiorstwa lub społeczności są na tyle dojrzałe, aby tak otwarcie komunikować i wdrażać zmiany w swoich przyzwyczajeniach oraz zachowaniach?

Umów się na darmową konsultację o śladzie węglowym organizacji!

Ślad węglowy polskich przedsiębiorstw i produktów

Analizując rodzime przedsiębiorstwa można stwierdzić, że obecnie potrzeba troski o klimat wynika bardziej z wymagań zagranicznych klientów lub narzuconych legislacji niż z poczucia, że to temat ważny, nieunikniony, który warto i należy wspierać na każdym poziomie organizacji w celu budowania przewagi konkurencyjnej. W przypadku Polski podejście do zmian klimatu jest bardzo ostrożne. Wynika to z różnych przyczyn, m.in. z obawy o to, jak niekorzystnie, na tle innych krajów, może na ślad węglowy polskiego przemysłu wpływać energia produkowana w znacznym stopniu z nieodnawialnych źródeł energii, a także stosunkowo niewielka presja interesariuszy lokalnych czy krajowych, których wiedza i świadomość własnego wpływu oraz udziału w łańcuchu wartości jest jeszcze na niskim poziomie. Polskie przedsiębiorstwa nieśmiało przyglądają się odważnym poczynaniom firm z zagranicy, w których badanie śladu węglowego jest dość powszechne i ma już często swoją wieloletnią historię.

W naszym kraju takie działania często są traktowane jako ekstrawagancja, a działania na rzecz klimatu są pośrednie, przy okazji. W raportach rocznych lub społecznej odpowiedzialności biznesu rodzimych przedsiębiorstw można znaleźć informacje o redukcji emisji z deklaracją dbałości o środowisko, raczej bez deklaracji twardych zobowiązań na przyszłość. Odchodzi się od technologii energochłonnych i szkodliwych dla środowiska głównie z uwagi na wysokie koszty działalności, a także z konieczności dostosowania do zaostrzających się wymagań prawnych. Na horyzoncie jednak można zauważyć coraz większe zainteresowanie polskich przedsiębiorstw zagadnieniami związanymi ze zmianami klimatu i pierwsze inicjatywy związane z wyznaczeniem śladu węglowego. Na ujawnienie swojego śladu węglowego zdecydowała się branża wydobywcza, tj. KGHM i JSW. Należy się jednak spodziewać, że wraz ze wzrostem świadomości oraz w wyniku rosnącej presji klimatycznej na świecie, polskie przedsiębiorstwa zaczną odważniej przyglądać się sobie i komunikować swoje działania na rzecz klimatu w sposób umożliwiający porównanie z ich konkurencją na świecie.

Pobierz „Słownik najważniejszych pojęć w zakresie śladu węglowego organizacji”!