Sprawozdanie PRTR – co musisz o nim wiedzieć

Europejski Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń, z ang. Pollutant Release and Transfer Register (PRTR), powstał na mocy rozporządzenia (WE) nr 166/2006 (rozporządzenie PRTR) i daje obywatelom Unii Europejskiej dostęp do informacji o stanie środowiska oraz ułatwia im udział w podejmowaniu decyzji dotyczących środowiska.

Elementem powyższego rejestru jest Krajowy Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń, prowadzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ). Co roku przekazuje on Komisji Europejskiej sprawozdanie zawierające informacje o uwolnieniach zanieczyszczeń oraz transferach zanieczyszczeń i odpadów z instalacji PRTR w Polsce. Główny Inspektor Ochrony Środowiska uzyskuje te informacje na podstawie rocznych sprawozdań PRTR przekazywanych przez prowadzących takie instalacje i zamieszcza je na swoim portalu.

Instalacja PRTR

Tak zwana "instalacja PRTR" to stacjonarna jednostka techniczna, w której prowadzona jest jedna czy więcej rodzajów działalności z 65 działalności wymienionych w załączniku I do rozporządzenia 166/2006/WE oraz wszelka inna bezpośrednio związana działalność. Ma ona techniczny związek z działalnością prowadzoną w tym miejscu i może mieć wpływ na emisje oraz zanieczyszczenia.

Instalacje PRTR to prawie wszystkie instalacje IPPC wymagające pozwolenia zintegrowanego, szczególnie w sektorach:

• produkcji energii,
• produkcji oraz obróbki metali,
• przemysłu mineralnego,
• przemysłu chemicznego,
• gospodarki odpadami oraz ściekami,
• produkcji oraz przetwórstwa papieru oraz drewna,
• intensywnego chowu lub hodowli inwentarza żywego oraz akwakultury,
• produktów zwierzęcych i roślinnych w sektorze spożywczym,
• innej działalności, np. produkcji materiałów włókienniczych, garbowania,

ale również działalności takie jak:

• młyny węglowe > 1 t/h,
• wytwarzanie produktów węglowych oraz bezdymnego paliwa stałego,
• górnictwo podziemne oraz działalności powiązane,
• górnictwo odkrywkowe oraz kamieniołomy > 25 ha,
• oczyszczalnie ścieków komunalnych > 100 tys. RLM,
• oczyszczalnie ścieków przemysłowych > 10 tys. m³/d, które obsługują jeden czy więcej rodzajów działalności z załącznika I do rozporządzenia PRTR,
• chemiczna konserwacja drewna i produktów drewnopochodnych > 50 m³/d,
• intensywna akwakultura > 1000 t/rok ryb lub skorupiaków,
• instalacje do budowania i malowania czy usuwania farby ze statków > 100 m długości,
• zamknięte składowiska o całkowitej pojemności 25 tys. ton (z wyłączeniem składowisk odpadów obojętnych oraz składowisk, które zostały ostatecznie zamknięte przed dniem 16 lipca 2001 r. lub dla których upłynęła faza późniejszej ochrony).

Sprawozdanie do Krajowego PRTR

Prowadząc instalację PRTR musisz zgłosić w sprawozdaniu do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska (WIOŚ) uwolnienia do powietrza, wód czy gleby oraz transfery zanieczyszczeń, o których mowa w załączniku II do rozporządzenia PRTR. Musisz także zgłosić transfery odpadów poza zakład, w ilości przekraczającej rocznie 2 tony odpadów niebezpiecznych lub 2000 ton odpadów innych niż niebezpieczne.

W sprawozdaniu PRTR musisz podać również informacje (o ile są dostępne) dotyczące uwolnień zanieczyszczeń ze źródeł rozproszonych oraz zanieczyszczeń uwolnionych przypadkowo.

Polskie rozporządzenie dotyczące sprawozdania PRTR i danych zakładu

Od 25 lutego 2022 r. prowadząc instalację PRTR masz obowiązek przekazywania rocznych sprawozdań oraz danych identyfikujących zakład, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 lutego 2022 r. w sprawie danych objętych Krajowym Rejestrem Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r. poz. 857).

Rozporządzenie z dnia 22 lutego 2022 r. w sprawie danych objętych Krajowym Rejestrem Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń określa:

• wzór sprawozdania zawierającego dane o przekroczeniu wartości progowych dla uwolnień i transferów zanieczyszczeń, o których mowa w załączniku II do rozporządzenia PRTR, a także transferów odpadów określonych w art. 5 ust. 1 lit. b rozporządzenia PRTR (wzór znajduje się w załączniku nr 1 do rozporządzenia);
• szczegółowy zakres danych niezbędnych do identyfikacji zakładu, na terenie którego jest prowadzona instalacja PRTR (załącznik nr 2 do rozporządzenia);
• warunki techniczne, formę, tryb i sposób przekazywania sprawozdania PRTR oraz danych niezbędnych do identyfikacji zakładu.

Umów darmową prezentację aplikacji Zarządzanie emisją do powietrza!

Gdzie musisz złożyć sprawozdanie PRTR?

Sprawozdanie PRTR złóż do Krajowego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń przez stronę internetową: www.gios.gov.pl/prtr. Z systemu możesz korzystać po zalogowaniu, jeśli masz założone konto przypisane do konkretnego zakładu, na terenie którego znajduje się instalacja PRTR.

Sprawozdanie PRTR przekaż do WIOŚ w postaci papierowej albo elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Rozporządzenie PRTR było nowelizowane i od 16 marca 2022 r. (Dz. U. poz. 606) we wzorze sprawozdania obowiązkowe jest podanie wielkości produkcji (było dobrowolne) oraz nieobowiązkowe jest podanie liczby godzin pracy w roku, a także liczby pracowników, ale informacje te nie będą publicznie udostępniane.

We wzorze sprawozdania PRTR zmienił się zakres i sposób zastrzegania danych jako informacji poufnych poprzez wprowadzenie dodatkowego pola w każdej z tabel. Przy każdym zastrzeganiu podaj przyczynę nieujawnienia informacji, na podstawie której organ podejmie decyzję o uznaniu informacji za poufną.

Rejestracja zakładu w Krajowym PRTR

W rozporządzeniu jest określona procedura przekazania danych niezbędnych do identyfikacji zakładu, poprzez rejestrację zakładu w Krajowym PRTR, co jest jednoznaczne z założeniem konta w tym rejestrze oraz uzyskaniem dostępu do konta.

Ponadto pojawił się przepis jednoznacznie określający, że konto w Krajowym Rejestrze Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń tworzone jest dla zakładu. Ta kwestia wymagała doprecyzowania, gdyż w poprzednim rozporządzeniu z 2009 r. nie została określona i budziła duże wątpliwości w przypadku, gdy następowała zmiana danych identyfikacyjnych zakładu w postaci zmiany prowadzącego instalację PRTR.

Dane niezbędne do identyfikacji zakładu

Zgodnie z art. 236b ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska (ustawy POŚ), prowadzący instalację PRTR, który rozpoczął jej eksploatację w poprzednim roku, musi w terminie do 31 marca przekazać do WIOŚ dane niezbędne do identyfikacji zakładu, na terenie którego jest prowadzona instalacja, obejmujące:

• dane teleadresowe prowadzącego instalację,
• dane teleadresowe zakładu,
• położenie geograficzne zakładu,
• numer identyfikacyjny działalności gospodarczej,
• dane dotyczące rodzajów działalności prowadzonych w zakładzie, zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia PRTR.

Prowadząc instalację PRTR masz obowiązek aktualizacji danych identyfikujących zakład niezwłocznie po zaistnieniu stanu faktycznego uzasadniającego dokonanie zmian. Możesz to zrobić (po zalogowaniu) przez wypełnienie i przesłanie do WIOŚ formularza zamieszczonego na stronie internetowej: https://www.gios.gov.pl/prtr/. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska musi je zatwierdzić (dotychczas prowadzący instalację nie miał uprawnień do samodzielnej zmiany danych identyfikacyjnych z wyjątkiem danych takich jak numer telefonu czy adres strony internetowej).

W przypadku utraty dostępu do konta w Krajowym Rejestrze Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń lub zmiany prowadzącego instalację dostęp ten możesz odzyskać za pośrednictwem WIOŚ, przez zmianę hasła do konta.

W przypadku zakończenia działalności czy zmiany parametrów instalacji powodujących, że nie kwalifikuje się już ona jako instalacja PRTR, przekaż taką informację do WIOŚ w postaci papierowej albo elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Zmiany art. 236a-236d ustawy – Prawo ochrony środowiska

Powyższe obowiązki mają związek ze zmianą art. 236a-236d ustawy POŚ dotyczących PRTR, które też weszły w życie 25 lutego 2022 r., m.in.:

• zmiana (dotyczy już sprawozdań i danych przekazywanych WIOŚ przez prowadzących instalacje za rok sprawozdawczy 2021) polegająca na podziale danych niezbędnych do tworzenia PRTR na dwie części, tj.:
  • roczne sprawozdanie PRTR zawierające dane o przekroczeniu wartości progowych dla uwolnień i transferów zanieczyszczeń oraz transferów odpadów określonych w rozporządzeniu PRTR – przekaż do 31 marca następnego roku,
  • dane niezbędne do identyfikacji zakładu, na terenie którego prowadzisz instalację PRTR – przekaż do 31 marca roku następującego po roku, w którym rozpoczęła się eksploatacja instalacji (chyba, że już przekazałeś te dane do WIOŚ), a w przypadku ich zmiany zaktualizowane dane przekaż WIOŚ niezwłocznie po tej zmianie;
• skrócił się o miesiąc czas na ocenę przez WIOŚ jakości ww. danych oraz na ich przekazanie do GIOŚ;
• zamiast kary 50 tys. zł pojawiła się administracyjna kara pieniężna w wysokości 200 zł za każdy dzień opóźnienia przekazania przez prowadzącego instalację sprawozdania PRTR, nie więcej jednak niż za 365 dni;
• pojawiła się nowa administracyjna kara pieniężna w wysokości 5000 zł, która może zostać nałożona na prowadzącego instalację PRTR za nieprzekazanie w wyznaczonym terminie danych niezbędnych do identyfikacji zakładu;
• zamiast kary 25 tys. zł pojawiła się administracyjna kara pieniężna w wysokości od 500 zł do 25 tys. zł za złą jakość sprawozdania PRTR, dodatkowo przy ustalaniu jej wysokości WIOŚ ma kierować się wagą i skalą naruszeń oraz okolicznościami, w których do nich doszło;
• pojawił się dodatkowy zapis mówiący, że WIOŚ nie wymierza ww. administracyjnych kar pieniężnych, gdy okoliczności sprawy oraz dowody wskazują, że do naruszenia doszło wskutek zdarzeń lub okoliczności, którym prowadzący instalację PRTR nie mógł zapobiec.