Pełna i uproszczona sprawozdawczość ESG | Atmoterm

Przepisy dotyczące sprawozdawczości o oddziaływaniu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny (ESG), wdrażające do polskiego prawa wymogi dyrektywy CSRD dla różnych rodzajów przedsiębiorstw, zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw. Większość z nich wejdzie w życie 1 stycznia 2025 r.

Pełna sprawozdawczość ESG

Zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw, w wyodrębnionej części sprawozdania z działalności informacje na temat zrównoważonego rozwoju będą musiały zawrzeć:

• małe i średnie jednostki (MŚP) notowane na giełdzie oraz duże jednostki (sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju czy sprawozdawczość ESG);
• jednostki dominujące dużych grup kapitałowych (sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej lub sprawozdawczość ESG grupy kapitałowej).

Jednostki te będą znakować ujawniane informacje oraz przygotowywać swoje raporty zgodnie z formatem określonym w rozporządzeniu 2018/815.

Sprawozdania dotyczące zrównoważonego rozwoju będą musiały zawierać m.in.:

• zwięzły opis modelu biznesowego oraz strategii biznesowej jednostki;
• przedstawienie celów związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju, w tym bezwzględnych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. i 2050 r., wraz z informacją o postępach jednostki w ich osiąganiu oraz deklaracją, czy te cele oparte są na dowodach naukowych;
• określenie roli zarządu jednostki oraz członków rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego, ich eksperckiej wiedzy i umiejętności w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju;
• opis polityk jednostki dotyczących kwestii zrównoważonego rozwoju;
• informacje na temat systemów zachęt związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju dla kierownika jednostki oraz członków rady nadzorczej (czy innego organu nadzorującego);
• opis procesu należytej staranności, wdrożonego przez jednostkę w zakresie kwestii zrównoważonego rozwoju, wraz z głównymi negatywnymi skutkami działalności oraz zaplanowanymi działaniami mającymi na celu ich uniknięcie, łagodzenie lub eliminację;
• identyfikację głównych czynników ryzyka związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju dla jednostki;
• prezentację wskaźników odnoszących się do powyższych informacji.

W odpowiednich przypadkach raporty zrównoważonego rozwoju będą musiały dodatkowo obejmować:

• informacje na temat wewnętrznych operacji jednostki czy grupy kapitałowej oraz jej łańcucha wartości, w tym jej produktów i usług, relacji biznesowych oraz łańcucha dostaw;
• powiązania z innymi informacjami zawartymi w raporcie z działalności, a także dodatkowe wyjaśnienia dotyczące tych danych.

Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju będzie sporządzana zgodnie ze standardami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (ESRS). Informacje będą prezentowane w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.

W uzasadnionych przypadkach jednostka będzie mogła pominąć pewne informacje, których ujawnienie byłoby istotnie szkodliwe dla jej sytuacji rynkowej. Pod warunkiem, że nie wpłynie to na obiektywną ocenę rozwoju, wyników i sytuacji jednostki oraz jej wpływu na kwestie zrównoważonego rozwoju.

Kierownik jednostki będzie zobowiązany do informowania i omawiania istotnych dla pracowników informacji zawartych w sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, a także sposobów ich uzyskania i weryfikacji. Opinia przedstawicieli pracowników będzie musiała być przekazana członkom rady nadzorczej lub innemu organowi nadzorującemu jednostkę. Sposób organizacji tego procesu zależy od decyzji jednostki.

W sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej będzie trzeba dodatkowo zawrzeć odpowiednie wyjaśnienie różnic między czynnikami ryzyka dla grupy kapitałowej a czynnikami ryzyka dla jednostki czy jednostek zależnych, a także wpływ danej jednostki lub jednostek zależnych. Ponadto, jednostka dominująca będzie musiała wskazać, które jednostki zależne skorzystały ze zwolnienia z obowiązku sporządzenia pozafinansowej sprawozdawczości ESG.

Uproszczona sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju

Przepisy przewidują, że wybrane jednostki będą mogły sporządzić uproszczone sprawozdanie ESG, zamiast wyżej opisanej pełnej sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.

Z możliwości sporządzenia uproszczonego sprawozdania ESG będą mogły skorzystać:

• małe i średnie jednostki, które są emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG);
• małe i niezłożone instytucje zdefiniowane w rozporządzeniu 575/2013;
• wewnętrzne zakłady ubezpieczeń oraz wewnętrzne zakłady reasekuracji.

Uproszczona dokumentacja zrównoważonego rozwoju będzie musiała zawierać:

• zwięzły opis modelu biznesowego oraz strategii biznesowej jednostki;
• opis polityk jednostki dotyczących kwestii zrównoważonego rozwoju;
• najważniejsze rzeczywiste czy potencjalne negatywne dla zrównoważonego rozwoju skutki funkcjonowania jednostki, wraz z działaniami podjętymi w celu ich identyfikacji, monitorowania, zapobiegania, łagodzenia lub eliminacji;
• główne ryzyka związane ze zrównoważonym rozwojem oraz sposób ich zarządzania przez jednostkę;
• kluczowe wskaźniki odnoszące się do powyższych informacji.

Uproszczona dokumentacja zrównoważonego rozwoju będzie musiała być sporządzona zgodnie ze standardami ESRS dla MŚP.

Do jednostek sporządzających: sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju, uproszczoną sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju czy sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej, nie będą stosowane przepisy dotyczące obowiązku przedstawiania kluczowych wskaźników finansowych i niefinansowych efektywności oraz informacje dotyczące kwestii pracowniczych i środowiskowych. Uznaje się, że te wymogi zostaną spełnione w ramach ww. sprawozdawczości ESG.

Terminy obowiązywania przepisów ws. sprawozdań zrównoważonego rozwoju

Przepisy dotyczące sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju będą miały zastosowanie po raz pierwszy za rok obrotowy rozpoczynający się:

1. Po 31 grudnia 2023 r. − w przypadku największych jednostek oraz dominujących jednostek z dużych grup^*, które dotąd składały tzw. oświadczenie o informacjach niefinansowych, zgodnie z przepisami wynikającymi z dyrektywy 2014/95/UE.
2. Po 31 grudnia 2024 r. − w przypadku jednostek dużych oraz jednostek dominujących dużej grupy, innych niż określone w pkt 1, a także Banku Gospodarstwa Krajowego.
3. Po 31 grudnia 2025 r. − w przypadku:
   • jednostek średnich i małych notowanych na giełdzie;
   • małych i niezłożonych instytucji określonych w rozporządzeniu 575/2013, pod warunkiem, że są jednostką małą lub średnią notowaną na giełdzie, lub jednostką dużą;
   • wewnętrznych zakładów ubezpieczeń oraz wewnętrznych zakładów reasekuracji, w rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, pod warunkiem, że są jednostką małą czy średnią notowaną na giełdzie, czy jednostką dużą.
4. Po 31 grudnia 2027 r. − w przypadku jednostek zależnych lub oddziałów jednostki dominującej najwyższego szczebla z państwa spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego czy jednostki samodzielnej z państwa spoza EOG.

^*Dla jednostek dotąd przedstawiających tzw. oświadczenie na temat informacji niefinansowych lub oświadczenie grupy kapitałowej nt. informacji niefinansowych przewidziano płynne przejście z raportowania pozafinansowego do raportowania zrównoważonego rozwoju. Za rok obrotowy rozpoczynający się przed 1 stycznia 2024 r. jednostki te będą sporządzać oświadczenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami (art. 49b i art. 55 ust. 2b-2e ustawy o rachunkowości). Natomiast za rok obrotowy rozpoczynający się po 1 stycznia 2024 r. jednostki te będą sporządzać sprawozdania zrównoważonego rozwoju zgodnie z nowymi przepisami, określonymi w rozdziale 6c ustawy o rachunkowości.

Przejściowe zwolnienia z obowiązku niefinansowej sprawozdawczości ESG

Małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie będą mogły nie sporządzać sprawozdawczości ESG za lata obrotowe rozpoczynające się przed dniem 1 stycznia 2028 r. (czyli za 2026 r. i 2027 r.). Jeśli skorzystają z tej możliwości, będą musiały w raporcie z działalności wyjaśnić powody rezygnacji z raportowania ESG. Wyłączenie to dotyczy również małych i niezłożonych instytucji finansowych, a także wewnętrznych zakładów ubezpieczeń oraz wewnętrznych zakładów reasekuracji, o ile spełniają one kryteria MŚP i jednocześnie są emitentami papierów wartościowych dopuszczonymi do obrotu na jednym z rynków regulowanych EOG.

W pierwszych trzech latach obrotowych od wejścia w życie obowiązku sporządzania sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju dla poszczególnych podmiotów będzie istniała możliwość zwolnienia z przedstawiania informacji dotyczących łańcucha wartości, jeśli nie są one dostępne. W takiej sytuacji wymagane jest przedstawienie dowodów i uzasadnienia.

Obowiązki dotyczące sprawozdawczości ESG uzależnione są od kategorii oraz wielkości przedsiębiorstwa. Największe podmioty będą musiały sprawozdawać pełne informacje dotyczące ESG, podczas gdy te mniejsze będą mogły stosować sprawozdawczość uproszczoną. Ponadto w pierwszych latach obowiązywania sprawozdawczości ESG przewidziano zwolnienia z raportowania dla mniejszych podmiotów. Niemniej jednak warto zainteresować się raportowaniem ESG i poszerzać wiedzę na ten temat, bo dane te mogą być wymagane od innych przedsiębiorstw z łańcucha dostaw.