Transponowana do polskiego prawa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2193 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania (MCP) określa normy emisji do powietrza dwutlenku siarki, tlenku oraz dwutlenku azotu, a także pyłu - dla średnich źródeł spalania paliw, czyli takich, których nominalna moc cieplna jest równa lub większa niż 1 MW i mniejsza niż 50 MW. Dyrektywa MCP wprowadziła obowiązek objęcia średnich źródeł spalania paliw systemem pozwoleń bądź rejestracji oraz monitorowaniem emisji zanieczyszczeń do powietrza, a także wymagania dotyczące eksploatacji urządzeń redukujących emisję.
Wymagania emisyjne dyrektywy MCP wdrożone są do rozporządzenia w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania czy współspalania odpadów.
Dla istniejących średnich źródeł spalania paliw wymagania emisyjne dyrektywy MCP będą miały zastosowanie od:
Dla nowych średnich źródeł spalania paliw wymagania emisyjne dyrektywy MCP obowiązują z chwilą oddania ich do użytkowania po:
Utworzony został publicznie dostępny Rejestr średnich źródeł spalania paliw, prowadzony od 1 stycznia 2019 r. w wersji elektronicznej przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.
Emisja do powietrza substancji ze średnich źródeł spalania paliw była uregulowana w prawie polskim, ale w związku z dyrektywą MCP, w niektórych przypadkach, zaostrzone zostały standardy emisyjne, a także rozszerzone i doprecyzowane zostały niektóre przepisy dotyczące:
Zmiany te dotyczą również przeprowadzania analizy potrzeby wprowadzenia bardziej rygorystycznych (od wynikających z dyrektywy MCP), dopuszczalnych wielkości emisji zanieczyszczeń do powietrza dla średnich źródeł spalania paliw, zlokalizowanych w strefach, w których nie są dotrzymywane standardy jakości powietrza.
Przed 13 czerwca 2018 r. obowiązek pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł spalania paliw dotyczył tylko źródeł wymagających pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza albo pozwolenia zintegrowanego. Obecnie, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji, obowiązkiem pomiarowym objęte są również średnie źródła spalania paliw wymagające zgłoszenia z uwagi na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Pomiary okresowe dla takich średnich źródeł spalania paliw trzeba wykonywać wg tych samych metod referencyjnych co do dla źródeł wymagających pozwolenia, ale rzadziej, bo nie 2 razy w roku, lecz co najmniej raz na 3 lata.
Ponadto powyższe rozporządzenie reguluje, że dla szczytowych średnich źródeł spalania paliw okresowe pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza powinny być prowadzone nie rzadziej niż raz na 5 lat, z tym że dla źródeł o nominalnej mocy cieplnej 1-20 MW prowadzi się je za każdym razem po upływie trzykrotności określonego dla nich średniego, rocznego czasu użytkowania, a dla źródeł o nominalnej mocy cieplnej 20-50 MW za każdym razem po upływie określonego dla nich średniego, rocznego czasu użytkowania.
Pierwsze okresowe pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza dla istniejących średnich źródeł spalania paliw podlegających zgłoszeniu należy przeprowadzić do:
Pierwsze okresowe pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza dla nowych średnich źródeł spalania paliw o nominalnej mocy cieplnej 1-50 MW trzeba przeprowadzić w terminie do 4 miesięcy od daty uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, pozwolenia zintegrowanego, dokonania zgłoszenia albo rozpoczęcia użytkowania źródeł (od najpóźniejszej daty jednego z wymienionych zdarzeń). Zgodnie z dyrektywą MCP, pomiarowe postanowienia odnośnie nowych średnich źródeł spalania paliw dotyczą źródeł oddanych do użytkowania po 19 grudnia 2018 r., a w przypadku wydania pozwolenia na budowę źródeł po 18 grudnia 2017 r. - oddanych do użytkowania po 20 grudnia 2018 r.
W kwietniu 2017 r. Polski Komitet Normalizacyjny opublikował nowe wydania norm, m.in. EN 14789, EN 14792, EN 15058, określając 3-miesięczny termin, w którym normy te powinny być zastąpione ich polskimi odpowiednikami (do 31 lipca 2017 r.). Tymczasem laboratoria należące do wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, jak i te komercyjne, posiadają systemy pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza dostosowane nadal do starych norm. W związku z tym Główny Inspektorat Ochrony Środowiska przeprowadził konsultacje z producentami analizatorów, laboratoriami badawczymi, a także z Polskim Centrum Akredytacji i na ich podstawie wprowadzono przepis przejściowy do rozporządzenia w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji, mówiący, że stare normy będzie można stosować w pomiarach emisji zanieczyszczeń do powietrza do 1 stycznia 2030 r., co powinno dać wystarczający czas na wprowadzenie nowych norm do aparatury pomiarowej.
Pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł spalania paliw muszą być nadal wykonywane przez akredytowane laboratorium. Pomiary te można wykonać przez laboratorium zakładowe, jeżeli prowadzący takie źródło spalania paliw posiada certyfikat systemu zarządzania jakością, ale samo laboratorium również musi być objęte systemem zarządzania jakością.
Wyniki okresowych pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza prowadzący eksploatację źródła spalania paliw obowiązany jest przekazać organowi ochrony środowiska oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w ciągu 30 dni od dnia zakończenia pomiaru na formularzu zgodnym z rozporządzeniem w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych zbieranych w wyniku monitorowania procesów technologicznych oraz terminów i sposobów prezentacji.
Pomocne w monitorowaniu emisji zanieczyszczeń do powietrza może być specjalistyczne oprogramowanie. Aplikacja Zarządzanie emisją do powietrza służy do monitorowania ładunków emisji w odniesieniu do limitów zapisanych w posiadanych pozwoleniach sektorowych czy zintegrowanych, archiwizowania danych i na tej podstawie generowania stosownych raportów oraz sprawozdań dotyczących emisji zanieczyszczeń do powietrza.