Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw, która obowiązuje od 13 maja 2021 r., wprowadziła liczne zmiany dotyczące procedury administracyjnej związanej z uzyskiwaniem decyzji inwestycyjnych. Chodzi o decyzje wymienione w art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (UOOŚ), których wydanie następuje po uzyskaniu przez inwestora decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (DoŚU).
Wprowadzone zmiany mają być odpowiedzią na zarzuty Komisji Europejskiej odnośnie niewłaściwej transpozycji do prawa polskiego dyrektywy 2011/92/UE.
Pierwsza zmiana UOOŚ dotyczy wstrzymania wykonania DoŚU w wyniku skargi na nią do sądu administracyjnego. Dotychczas, w przypadku utrzymania w mocy decyzji środowiskowych po odwołaniu do organu II instancji - Samorządowego Kolegium Odwoławczego, przysługiwało na nią zaskarżenie do sądu administracyjnego. W efekcie, jeśli w przypadku decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach została wyczerpana możliwość skorzystania z dostępnych środków odwoławczych, a DoŚU nadal była utrzymana w mocy, to stała się ona decyzją ostateczną. Mogła więc być dołączana do wniosku o uzyskanie decyzji inwestycyjnej, np. pozwolenia na budowę. Na etapie odwołania i skargi nie było możliwości wstrzymania wykonalności decyzji środowiskowej, mimo że często o to wnioskowały organizacje ekologiczne.
Aby możliwe było złożenie wniosku o wstrzymanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, musi zachodzić prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 145 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
W przypadku wstrzymania wykonania decyzji środowiskowej organ procedujący wniosek o wydanie zezwolenia na inwestycję ma obowiązek zawiesić postępowanie w całości czy w części. Tym samym złożenie skutecznego wniosku o wstrzymanie wykonania DoŚU zatrzymuje procedurę wydania zezwolenia na inwestycję do momentu zakończenia postępowania skarżącego przed sądem administracyjnym.
Jest to istotna zmiana, gdyż dotychczas inwestor mógł w takiej sytuacji niejako działać na własne ryzyko i starać się uzyskiwać kolejne zezwolenia na inwestycje w nadziei, że postępowanie przed sądem w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, które może trwać kilka lat, skończy się dla niego wynikiem pozytywnym.
Druga zmiana UOOŚ związana z przebiegiem procesu inwestycyjnego dotyczy wniesienia odwołania czy zaskarżenia zezwoleń na inwestycje, dla których wymagane było uzyskanie decyzji środowiskowych. W efekcie tej zmiany, organizacje ekologiczne mają prawo do wniesienia odwołania od zezwolenia na inwestycje, jeśli nie uwzględnia ono uwarunkowań określonych w DoŚU. Organizacje ekologiczne mogą odwołać się od decyzji inwestycyjnej również wtedy, gdy nie uczestniczyły w postępowaniu w sprawie jej wydania, prowadzonym przez organ I instancji. Ponadto po wniesieniu odwołania organizacji ekologicznych przysługuje również możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję inwestycyjną.
Aby organizacje ekologiczne mogły skorzystać z ww. praw, muszą spełnić warunek polegający na prowadzeniu działalności statutowej w zakresie ochrony środowiska lub ochrony przyrody przez minimum 12 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania.
Ponadto skargę czy odwołanie od zezwolenia na inwestycję może złożyć strona postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Kolejną zmianą jest również to, że sąd może, na wniosek organizacji ekologicznej lub strony, które wniosły skargę, wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości albo w części zaskarżonej decyzji inwestycyjnej, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody czy spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.
Powyższe przepisy nie mają jednak zastosowania dla decyzji inwestycyjnych (lub ich zmian), wymienionych w art. 72 ust. 1 pkt 1, 10, 14 i 18 UOOŚ, jeżeli na etapie ich wydawania jest przeprowadzana ponowna ocena oddziaływania na środowisko.
Zgodnie ze zmianami UOOŚ, organy wydające decyzje inwestycyjne mają obowiązek publicznego udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na okres 14 dni informacji o wydanej decyzji, w tym jej treści, a także poinformowania o możliwości zapoznania się z dokumentacją sprawy. Dotychczas obowiązkowe było jedynie zamieszczenie obwieszczenia w tej sprawie, bez konieczności publikowania treści decyzji inwestycyjnej. Jest to istotne, ponieważ nowe uprawnienie organizacji ekologicznych oraz strony w sprawie DoŚU, dotyczące możliwości odwołania się od zezwolenia na inwestycje, może być dokonane w terminie nie dłuższym niż 14 dni od momentu zakończenia okresu udostępniania zezwolenia w BIP. Tym samym organizacje ekologiczne oraz strony mają 28 dni od momentu zamieszczenia decyzji inwestycyjnej w Biuletynie Informacji Publicznej na wniesienie odwołania od niej.
W nadążaniu za zmieniającymi się przepisami dotyczącymi procesu inwestycyjnego pomocne może być specjalistyczne oprogramowanie. Serwis prawny Ekowiedza zawiera aktualne informacje z zakresu ochrony środowiska usprawniając terminową realizację obowiązków środowiskowych oraz planowanie z odpowiednim wyprzedzeniem zmian organizacyjnych czy inwestycyjnych.
Zobacz również: